Dlaczego boli kość ogonowa?
Wielu z Was pyta nas podczas konsultacji o tak zwaną kość ogonową, dlaczego boli, czy może być to związane z dawnym urazem lub upadkiem, dlaczego boli bez przyczyny?
W tym artykule postaram się nieco przybliżyć anatomię oraz możliwe przyczyny występującego bólu okolicy kości guzicznej (ogonowej).
Zacznijmy od anatomii
Kość guziczna potocznie zwana kością ogonową jest przedłużeniem kręgosłupa i stanowi jego końcowy odcinek. Jest zrośnięciem ze sobą zazwyczaj czterech lub pięciu szczątkowych kręgów. Jest trójkątnego kształtu, u podstawy (u góry) łączy się z kością krzyżową, natomiast zakończona jest wierzchołkiem. Okolica kości guzicznej unerwiona jest przez przez nerw guziczny, który unerwia skórę, mięsień guziczny oraz tylną część mięśnia dźwigacza odbytu będącym największym mięśniem dna miednicy u mężczyzn.
W przeszłości kość guziczna stanowiła część ogona u naszych dalekich przodków ewolucyjnych, jednak w procesie ewolucji u ludzi została zredukowana do małej, rudymetarnej kości. Mimo to, kość ta nadal pełni kilka ważnych funkcji:
- Stanowi punkt przyczepu dla wielu mięśni, ścięgien i więzadeł, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania miednicy i narządów miednicznych.
- Wspiera struktury anatomiczne podczas siedzenia, rozkładając ciężar ciała na kości miedniczne.
- Uczestniczy w utrzymaniu prawidłowej anatomii i funkcji miednicy, w tym w utrzymaniu kontroli nad wypróżnianiem i mikcją.
Z powodu swojej lokalizacji, kość guziczna może być narażona na urazy, takie jak złamania czy zwichnięcia, zwłaszcza podczas upadków na końcową część kręgosłupa.
Częstość występowania bólu kości guzicznej.
Ból kości ogonowej diagnozowany jest znacznie rzadziej niż ból kręgosłupa lub kości krzyżowej.
Najczęściej na schorzenie cierpią ludzie dorośli i młodzież. W zdecydowanej większości osób poszkodowanych dolegliwościami są kobiety, aż pięciokrotnie częściej niż mężczyźni.
Do ryzyka wystąpienie bólu kości guzicznej (nie licząc upadków, wypadków) zaliczamy otyłość i siedzący tryb życia oraz ciążę i poród siłami natury.
Przyczyny i leczenie bólu kości guzicznej
- Złamania – złamanie kośći ogonowej objawia stopniowe narastanie bólu po wypadku/upadku. Najczęściej ból nasila się podczas siedzenia, stosunku płciowego i wypróżniania. W calu orzeczenia o złamaniu kości guzicznej niezbędne jest wykonanie diagnostyki obrazowej. Leczenie złamania kości ogonowej polega na leczniu zachowawczemu, w związku z umiejscowieniem nie ma możliwości unieruchomienia kości w gipsie. Leczenie polega więc na odciążeniu kości stosując do tego specjalne poduszki pierścieniowe, można również stosować (po konsultacji z lekarzem) środki powodujące zmiękczenie stolca, co ułatwi wypróżnianie się i nie można zapominać o przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów i diecie lekkostrawnej.
Aby złagodzić objawy bólowe można stosować zimne okłady lub zabiegi krioterapii miejscowej. Szybszemu zrostowi kości i działaniem przeciwbólowym pomogą inne zabiegi z zakresu fizykoterapii jak: laseroterapia, prądy TENS, jonoforeza, ultradźwięki, pole magnetyczne.
- Ciąża – w trakcie ciąży rosnąca macica naciska na okoliczne tkanki powodując często przeciążenia mięśni dna miednicy, niektóre z nich bezpośrednio przyczepiają się do kości guzicznej. Przeciążenia te mogą powodować ból kości ogonowej, dlatego pacjentka z takimi dolegliwościami powinna zgłosić się do fizjoterapeuty uroginekologicznego.
- Uraz podczas porodu siłami natury – w wyniku sił wywieranych na kość guziczną może dojść do jej urazu lub urazu mięśni dna miednicy, występuje to zazwyczaj w przypadku trudnych porodów. Poród w drugiej fazie w pozycji półleżącej nie sprzyja kości guzicznej, to właśnie w tej pozycji dochodzi do jej największego obciążenia. Jeśli obawiasz się dolegliwości ze strony kości guzicznej porozmawiaj ze swoją położną, z którą omówisz plan porodu.
- Otyłość – ma znaczący wpływ na kręgosłup, przyczyniając się do wielu problemów zdrowotnych i dyskomfortu. Wysokie obciążenie wynikające z nadmiernej masy ciała może prowadzić do różnych negatywnych skutków, w tym urazów i złamań kości guzicznej. Jeśli dojdzie do przeciążenia mięśni należy skonsultować się z fizjoterapeutą dna miednicy, proces złamania obywa się poprzez diagnostykę u lekarza ortopedy.
Do dolegliwości w obszarze kości guzicznej, nie licząc wypadków, dochodzi z powodu przeciążeń układu ruchu, mięśni i więzadeł miednicy mniejszej. Lepiej zapobiegać, a nie leczyć, więc odpowiednio dbać o swój organizm pod wszystkimi względami: zdrowiem fizycznym (mięśnie, ich równowaga, zdrowe odżywianie) oraz psychicznym. Możemy napisać kilka wskazówek na temat zdrowia mięśni dna miednicy.
Czym są mięśnie dna miednicy?
Mięśnie dna miednicy, zwane również mięśniami miednicznymi, tworzą złożony układ struktur wspierających organy miednicy mniejszej, takie jak pęcherz moczowy, jelita i, w przypadku kobiet, macicę. Pełnią one kluczową rolę w utrzymaniu kontynencji (zdolności do kontrolowania oddawania moczu i stolca), wsparciu organów miednicy, a także w funkcjach seksualnych. Działają jak rodzaj hamaka, rozciągając się od kości łonowej z przodu do kości guzicznej z tyłu, oraz bocznie od jednej strony kości biodrowej do drugiej.
Funkcje mięśni dna miednicy:
- Wsparcie dla organów miednicy: Mięśnie te działają jak podpora dla pęcherza, jelit, i macicy u kobiet, pomagając utrzymać te organy we właściwym położeniu.
- Kontrola nad kontynencją: Poprzez odpowiednie napięcie mięśni, możliwe jest kontrolowanie oddawania moczu i stolca.
- Funkcje seksualne: Zdrowe i dobrze funkcjonujące mięśnie dna miednicy mogą przyczyniać się do zwiększenia doznań seksualnych poprzez lepsze ukrwienie i większą kontrolę.
- Wsparcie podczas ciąży i porodu: U kobiet mięśnie te są szczególnie ważne w czasie ciąży, pomagając utrzymać ciążę i zmniejszając ryzyko dysfunkcji dna miednicy po porodzie.
Jak dbać o mięśnie dna miednicy?
- Prawidłowe nawyki toaletowe:
Prawidłowa postawa – Usiądź na toalecie w pełni, z nogami płasko na podłodze. Jeśli stopy nie sięgają podłogi, użyj niewielkiego podnóżka. Dzięki temu kąt między udami a tułowiem będzie optymalny (około 35 stopni), co ułatwia wypróżnianie.
W kulturach, gdzie korzysta się z toalet tureckich, przyjęcie kucnięcia jest naturalną pozycją, która ułatwia wypróżnianie poprzez naturalne ułożenie jelit
Unikaj nadmiernego wysiłku – Nie należy nadmiernie się forsować ani przepychać, ponieważ może to prowadzić do hemoroidów, pęknięć odbytu, lub innych problemów z jelitami. Jeśli występują trudności z wypróżnianiem, lepiej wstać i spróbować później, niż forsować ciało.
Czas spędzony w toalecie powinien być zoptymalizowany tak, by po wypróżnieniu się z niej wyjść. Nie jest dobrym pomysłem zabieranie do toalety telefonu czy książki. Pamiętaj, że pozycja niepodpierająca pośladków dodatkowo obciąża dno miednicy.
- Aktywność fizyczna
Mięśnie dna miednicy włączają się ,,do działania” w wielu ruchach, często albo nawet najczęściej nie mamy pojęcia, że nasze dno miednicy jest aktualnie aktywne. Warto dbać zatem o każdy ruch w ciągu dnia, nie musisz od razu robić 2 godzinnego treningu, ale spaceruj częściej, zrelaksuj się podczas zabawy z dziećmi czy sprzątaniu, liczy się każdy ruch! Jeśli poczujesz, że coś złego dzieje się z Twoimi mięśniami dna miednicy koniecznie udaj się na konsultację do fizjoterapeuty.
Pozycję, które lubi dno miednicy?
- Kolankowo – łokciowa – łokcie oparte o matę, kolana zgięte w stawie do 90 stopni, biodrowe również, głowę opuść w dół. W tej pozycji możesz poruszać miednicą – zalecane w ciąży.
- Dosuń pośladki do ściany, a następnie unieś nogi na tę ścianę, wyprostowane. W tej pozycji spędź kilka minut.
- Kucnij na wszelkie możliwe sposoby, mięśnie dna miednicy bardzo lubią tę pozycję i nie tylko one, pozostałe mięśnie Twojego ciała również będą Ci wdzięczne 😊
- Trenuj oddech
Zwróć uwagę na swój oddech, czy jest za szybki, spłycony, którym torem oddychasz, czy unosi się zazwyczaj klatka piersiowa czy brzuch, czy brzuch się unosi, a może poszerza się cała okolica brzucha i klatki piersiowej. Prawidłowe ciśnienie okolic jamy brzusznej ma ogromne znaczenia dla zdrowia mięśni dna miednicy, jego nierównowaga często prowadzi do przeciążenia mięśni a tym samym ich dysfunkcje.
- Zdrowie psychiczne
Jeśli stresujesz się wizytą w toalecie z jakiś powodów, często masz rozwolnienia lub zatwardzenia, ściska Cię w żołądku, masz bóle układu pokarmowego to znak do przeprowadzenia dalszej diagnostyki. Warto udać się do gastrologa a często również do psychologa bądź psychoterapeuty.
Jak widzisz zdrowie mięśni dna miednicy a tym samym zdrowie kości guzicznej zależy od bardzo wielu czynników. Nie mniej jednak mamy wpływ na wiele istotnych rzeczy, które mogą polepszyć stan naszego zdrowia. Mamy nadzieję, że tym poradnikiem rozwialiśmy część Twoich wątpliwości, a jeśli nie, napisz komentarz, chętnie na niego odpowiemy!
